Chociaż proces wyplatania koszy w przedhiszpańskich Andach nie jest jeszcze w pełni poznany, ostatnie badania prowadzone w Castillo de Huarmey dostarczają nowych informacji na temat tego starożytnego rzemiosła. Znajdowane w pochówkach kosze mają formę wysokich na kilkanaście centymetrów prostopadłościanów. Zostały wykonane z łodyg trzciny, ciętych nożem wzdłuż osi. Tak przygotowane wąskie paski z włókna układano przeciętymi stronami do siebie, pod kątem 90 stopni. Elementy konstrukcyjne łączono za pomocą bawełnianego sznura pokrytego żywicą i tworzono w ten sposób spód, boki i wieczko skrzyneczek. W końcu, sześć prostokątnych ścian układano do siebie równolegle, aby zbudować prostopadłościenną kasetkę. Do krótszych krawędzi dowiązywano grube łodygi trzciny, które służyły za nóżki puzderka. W celu umocnienia konstrukcji, momenty styku ścianek zalepiano dodatkowo lepiszczem.
Każda z bocznych ścian oraz pokrywa zdobione są przędzą z wełny wielbłądowatych. Kolorowe nici układają się w czerwone, pomarańczowe, różowe, fioletowe, żółte, zielone i brązowe wzory charakteryzujące zarówno sztukę oficjalną Wari, jak i wyroby regionalne, których dekoracja nawiązuje do lokalnego krajobrazu. Warto zwrócić uwagę na przedstawienia postaci z berłami i czarą oraz fantastyczne hybrydy symbolizujące władzę, które podkreślały autorytet możnych Wari.
Niewykluczone, że użycie odpowiednich barw oraz motywów ikonograficznych w produkcji koszy było ściśle kontrolowane przez elity rządzące z Castillo de Huarmey. Przygotowanie trzcinowych skrzyneczek dla zmarłych arystokratek wymagało wyjątkowych zdolności manualnych, wiedzy oraz umiejętności dobrego planowania kompozycji. Dużą rolę w procesie tworzenia dekoracji mogły odegrać wzorniki – miniaturowe ścianki koszyków, prezentujące nie tylko kunszt artystyczny, ale i wachlarz barwny i ikonograficzny rzemieślnika. Podobnie jak waraña – przyrządy tkackie używane przez lud Ajmara w Boliwii – mogły one służyć do organizacji kolorów, wzorów i kodowania bloków projektowych poszczególnych koszy. Wzorniki ułatwiały pracę rzemieślników, dzięki czemu w dokładniejszy i szybszy sposób można było przenieść wzór na ściankę koszyka i dowolnie go skalować.
Emanuela Rudnicka